Tương lai kinh tế Việt Nam sau Đại hội Đảng
Theo trang mạng Bloomberg ngày 20/1, nhiều thách thức đang chờ các nhà lãnh đạo mới của Việt Nam, trong đó có việc cải cách các doanh nghiệp quốc doanh, thực thi các hiệp định thương mại mới và giải quyết những vấn đề tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc. Những thay đổi trong bộ máy lãnh đạo mới sau Đại hội Đảng XII nhiều khả năng sẽ tác động tới một số khía cạnh quan trọng trong xã hội Việt Nam.
Hạn chế vai trò của nhà nước trong kinh doanh
Ban lãnh đạo mới của Việt Nam sẽ được lợi từ một nền kinh tế được cải thiện, với tỷ lệ tăng trưởng ước tính đạt 6,7% trong năm 2016 theo khảo sát của Bloomberg. Kim ngạch xuất khẩu năm 2015 đã tăng 8,1% so với năm 2014, trong đó 71% là từ các doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, các nhà kinh tế và giới đầu tư nước ngoài đang hối thúc Chính phủ Việt Nam theo đuổi những cải cách mạnh mẽ hơn đối với các doanh nghiệp quốc doanh lâu nay được nhà nước bảo hộ, hiện chi phối nhiều ngành như ngân hàng, thông tin liên lạc và khai khoáng, trong bối cảnh hệ thống ngân hàng lao đao vì nợ xấu. Dự thảo kế hoạch 5 năm mới nhất thừa nhận tầm quan trọng của khu vực tư nhân, kêu gọi đẩy nhanh hơn nữa việc tư nhân hóa các doanh nghiệp quốc doanh và xử lý tham nhũng. Các nhà lãnh đạo Việt Nam sẽ phải triển khai một kế hoạch cụ thể để đáp ứng các yêu cầu của những hiệp định thương mại đã ký với Liên minh châu Âu (EU), Hàn Quốc và nhất là Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với 11 quốc gia khác.
Hướng tới đạt được các mục tiêu
Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm (2016 – 2020) chỉ rõ chính phủ phải có các biện pháp để tăng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trên đầu người, hiện đang được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính khoảng 2.170 USD lên 3200 – 3500 USD vào năm 2020, với mục tiêu tăng trưởng 7%/năm. IMF cho rằng nếu đạt được các mục tiêu này, Việt Nam sẽ trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Lạm phát sẽ được giữ ở mức dưới 5% và thâm hụt ngân sách duy trì ở mức 4% GDP. Tuy nhiên, Trinh Nguyễn, nhà kinh tế cấp cao phụ trách khu vực châu Á của Natixis SA, có trụ sở tại Hong Kong, cho rằng Việt Nam khó có thể đạt được mục tiêu dài hạn là trở thành một nền kinh tế công nghiệp hóa nếu không tiếp tục đẩy mạnh cải cách. Bà nói: “Việt Nam có thể sẽ mắc bẫy thu nhập trung bình nếu không cải cách hệ thống kinh tế”.
Đảm bảo ổn định cho giới đầu tư
Tiến trình chuyển giao quyền lực tại Đại hội XII, mặc dù khá căng thẳng và kịch tính, nhưng được dự đoán diễn ra một cách suôn sẻ và hòa bình. Sự ổn định chính trị là nhân tố quan trọng giúp thúc đẩy đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam trong năm 2015 đã tăng 17,4% so với năm 2014, lên mức kỷ lục là 14,5 tỷ UDS.
Raymond Burghardt, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam giai đoạn 2001 – 2004 cho rằng sự thay đổi trong bộ máy lãnh đạo Việt Nam khó có thể ảnh hưởng tới chiến lược của các nhà đầu tư nước ngoài tại đây.
Chính phủ Việt Nam khá nhạy cảm với các chỉ trích ở trong nước, mặc dù Giáo sư Zachary Abuza thuộc National War College ở Washington cho rằng việc trấn áp bất đồng chính kiến hiện có vẻ ít hơn so với các giai đoạn chuyển giao trước đây. Trong tháng 1/2016, chính phủ Việt nam đã cảnh báo về việc đăng tải những bức ảnh châm biếm lãnh đạo trên mạng Internet.
Quan hệ với Trung Quốc
Với đường bờ biển dài khoảng 3400 km dọc theo khu vực có tuyến đường hàng hải trọng yếu, Việt Nam ngày càng có vị trí quan trọng chiến lược với Trung Quốc, nhất là khi nền kinh tế lớn thứ hai đang cạnh tranh giành ảnh hưởng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương với Mỹ. Những quan hệ trong lịch sử và tương đồng về hệ tư tưởng của Việt Nam với Trung Quốc đã khiến hai nước trở thành những đồng minh tự nhiên, tuy nhiên căng thẳng liên quan đ61n tranh chấp lãnh hải tại Biển Đông (kể cả chiến tranh biên giới 1979) đã vô hình chung đẩy Việt Nam xích lại gần hơn với Mỹ và Nhật Bản về mặt ngoại giao và kinh tế.
Căng thẳng hiện càng leo thang khi Trung Quốc cho hạ cánh thử nghiệm trên đường băng ở một trong những hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh bồi đắp trái phép ở quần đảo Trường Sa, khiến dư luận Việt Nam phản đối mạnh mẽ.
Kinh tế Việt Nam có thể khởi sắc nhờ TPP
Đài RFI dẫn nhận định của Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Việt Nam thuộc Học viện Quốc phòng Australia, cho rằng sau Đại hội Đảng XII, các nhà lãnh đạo mới của Việt Nam sẽ tăng cường quan hệ với Mỹ và các đối tác khác trong khuôn khổ TPP để giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế và thâm hụt thương mại lớn với Trung Quốc.
Theo ông Thayer, TPP có vai trò sống còn đối với sự thành công kinh tế của Việt Nam. Nếu Thượng viện Mỹ thông qua TPP, Việt Nam có thể sẽ chấp nhận sự trợ giúp của Mỹ trong việc thực hiện hiệp định. Hai nền kinh tế Mỹ và Việt Nam sẽ gắn kết với nhau hơn và các nhà đầu tư, doanh nhân Mỹ sẽ có thị phần lớn hơn ở Việt Nam trong tương lai.
Báo Japan News (Nhật Bản) số ra ngày 19/1 đăng ý kiến của chuyên gia về Việt Nam thuộc City University of Hong Kong, ông Jonathan London cho rằng việc Việt Nam tham gia TPP phản ánh sự nhất trí mới trong ban lãnh đạo đất nước về định hướng chính sách đối ngoại. Việt Nam đang muốn xích lại gần Mỹ và Nhật Bản, nhưng không muốn đối đầu với đối tác thương mại lớn nhất hiện nay của họ là Trung Quốc.
Ông London nói: “Hà Nội công nhận TPP vì đây là cơ hội duy nhất để cải thiện nền tảng đất nước, cả về mặt kinh tế và chiến lược”. Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng kinh tế cao nhất trong số các nước thành viên TPP, vào khoảng 10% đến năm 2030. Năm 2015, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 6,68%, mức cao nhất trong vòng 5 năm qua, một phần nhờ vào đầu tư nước ngoài tăng kỷ lục. Tuy nhiên, để thuhút đầu tư chất lượng cao liên quan đến TPP, Việt Nam – quốc gia có mức GDP bình quân đầu người và chỉ số cạnh tranh thấp nhất – cần phải tiến hành cải cách trên diện rộng.
Chứng khoán Việt Nam chờ kết quả Đại hội Đảng XII
Theo BBC, việc thị trường chứng khoán Việt Nam đầu năm 2016 bị giảm điểm, trái với xu hướng tăng điểm đầu năm trong suốt 5 năm gần đây, cho thấy những ảnh hưởng mang tính tiêu cực trong và ngoài nước đang tác động đến tâm lý nhà đầu tư. Sự sụt giảm vừa qua được cho là hệ quả của sự chờ đợi kết quả của Đại hội Đảng XII, cộng với tác động tiêu cực từ việc Trung Quốc phá giá đồng NDT và giá dầu thế giới sụt giảm.
Một số chuyên gia cho rằng giới đầu tư đang chờ đợi kết quả của Đại hội Đảng, bởi vì điều đó ảnh hưởng nhiều đến các chiến lược đầu tư dài hạn ở Việt Nam.
Kinh tế Việt Nam thời gian qua là một ngôi sao sáng ở Đông Nam Á nói riêng và khu vực châu Á nói chung. Điều đó khẳng định định hướng của nền kinh tế Việt Nam thời gian qua là đúng đắn và đi đúng hướng. Với Đại hội Đảng lần thứ XII đang diễn ra, người dân và nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, đang chờ đợi, quan tâm đến những quyết sách của dàn lãnh đạo mới xem liệu có tác động tích cực mang tính dài hạn đến nền kinh tế đất nước hay không.
Ngoài tâm lý chờ đợi kết quả Đại hội Đảng, việc phá giá đồng NDT ở Trung Quốc cũng khiến nhà đầu tư lo ngại, dẫn đến việc bán ra cổ phiếu. Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đang rơi vào một chu kỳ khủng hoảng được cảnh báo và dự đoán trước. Tín hiệu từ việc dòng tiền rút khỏi thị trường rất mạnh cùng với việc giá hàng hóa sụt giảm, nhất là giá dầu thô, đã ảnh hưởng tới GDP của nhiều quốc gia và tác động trực tiếp đến hoạt động của các doanh nghiệp.
Nguồn: Tổng hợp từ Bloomberg, Japan News, BBC
Đăng nhận xét